درباره کتاب:

 

کتاب معماى هویدا اثر بحث برانگیز و به یاد ماندنى دکتر عباس میلانى به چاپ نوزدهم رسیده است. این کتاب که آغازگر شیوه جدیدى از زندگى نامه‌نویسى و رویکردى نوین به تاریخ معاصر ایران است توسط انتشارات اختران براى نوزدهمین بار تجدید چاپ شد که خود گواهى بر روانى و شیوایى این کتاب تاریخى است.

دکتر عباس میلانى در مقدمه این کتاب نوشته است: "به این نتیجه رسیدم که باید تاریخ مان را از نو بخوانیم و بسنجیم. پذیرفتم که به نوعى خانه تکانى تاریخ محتاجیم. به نظرم رسید که فرضیات و گمان‌ها و جزمیات پیشین را وا باید گذاشت و شناخت هر کس را از نو با پیروى از روش پیشنهادى دکارت بیاغازیم. او مى گفت در جستجوى روش علمى لازم دانستم که همه فرضیات پیشین را نادیده و نپذیرفته بگیرم و در همه چیز شک کنم جز در وجود ذهنیتى شکاک. جملات فوق با گفته فردریک نیچه که در ابتداى پیش گفتار همین کتاب آمده است مطابقت دارد: خاطره مى گوید: چنین کردم. غرور مى گوید: ممکن نیست چنین کرده باشم بالاخره خاطره چاره اى جز تسلیم ندارد."

با خواندن جملات پایانى گزیده پشت جلد کتاب شاید بتوان چنین تصور کرد که میلانى درصدد است تابوى تسلیم شدن در برابر غرور را بشکند زیرا مى گوید: "ما نیز در ارزیابى ذهن و زندگى هر کس باید به گمانم با این فرض شروع کنیم که هیچ چیز قابل اعتنا و اعتمادى درباره‌اش نمى دانیم باید این فرض را بپذیریم که دانسته‌ها و شنیده‌هاى پیشین‌مان شاید به قصد گمراهى‌مان بوده و تنها با ذهنى پالوده از رسوبات گذشته مى‌توان به گرته‌اى از حقیقت دست یافت."

کتاب معماى هویدا یکى از تک‌نگارى هاى شاخص در حوزه تاریخ نگار معاصر است. میلانى 6 سال براى گردآورى اطلاعات درباره این کتاب وقت گذاشت و سرانجام با مصاحبه‌هاى مختلف و مراجعه به منابع گوناگون و پیدا کردن اسناد و اطلاعات درجه اول از همه کسانى که در این باره مطلع بودند، معماى هویدا را نوشته است.

این کتاب در سال 1380 سه چاپ متوالی داشت. معماى هویدا در 16 فصل تدوین شده است.

چندی پیش، ترجمه‌ای از همین کتاب به قلم مترجم دیگری با عنوان "ابوالهول ایرانی، امیرعباس هویدا و معمای انقلاب "منتشر شد.

کتاب از شانزده فصل تشکیل شده است. در فصل نخست چگونگی دستگیری هویدا و نگهداری او در مدرسه رفاه و انتقال به زندان قصر و مصاحبه با چند خبرنگار فرانسوی در آن ایام شرح داده شده است. علاوه بر آن تصویری از روزهای نخست انقلاب نوشته شده است.

در فصل دوم شرح زندگانی هویدا از زمان تولد آغاز می‌شود سپس مراحل تحصیل (در داخل و خارج از ایران)، مسافرت‌ها، مشاغل، خصوصیات فردی و اجتماعی و شخصیتی او بیان می‌شود. در پایان نیز گزارشی از جریان دادگاه و محاکمه و اعدام هویدا نوشته شده است.